Sizler için kaleme aldığım her yazımda ülkemizde yetişen yüzlerce sebze ve meyvenin mucize etkisini kaleme almaya çalıştım. Gelişen teknoloji ve ulaşım ağıyla birlikte Doğuda yetişen Batıya, Batıdaki ise Doğuya çok rahat bir şekilde ulaşabiliyor. Ne var ki hem lezzetli hem şifa kaynağı olan bazı bitkiler ise, sınırlarını aşamıyor maalesef.
7’den 70’e herkesimin mutfağında olması gereken bazı sebzeler, yetiştiği bölgede sınırlı kalmıştır. Bu bir kayıp mıdır? Evet bence kayıptır!
Neyden mi bahsediyorum? Adını bildiğimiz, Doğu mutfağında pek yer bulmayan kerevizden.
Öyle kereviz deyip geçmemek gerekiyor! Çoğu zaman elimizin altındaki şifayı fark etmeyiz. Kereviz, işte böyle göz ardı edilen bir doğa harikasıdır. Ne gösterişli bir meyvedir ne de lezzetiyle insanları cezbeden bir sebze. Ancak içerdiği benzersiz bileşenler sayesinde damarlarımızdan beynimize, sindirim sistemimizden böbreklerimize kadar vücudun her noktasına şifa sunar. Bugün, kerevizi yalnızca mutfaklarımızın bir sebzesi olarak değil, tıbbi bir bitki olarak ele alalım.
KEREVİZİN İÇİNDEKİ ETKİN MADDELER VE İLAÇSAL ÖNEMİ
Kerevizin değeri, içerdiği biyolojik aktif bileşiklerden gelir. Onu diğer sebzelerden ayıran en önemli bileşenler şunlardır:
• Ftalidler (özellikle 3-N-bütilftalid, sedanolid ve sedanonik asit): Kan damarlarını gevşeterek tansiyonu düzenler.
• Apigenin ve Luteolin: Güçlü antioksidanlar olup beyin sağlığını koruyucu etkiye sahiptir.
• Furanokumarinler: Bağışıklık sistemini destekler, antiinflamatuar etkiler gösterir.
• Poliasetilenler: Vücudu toksinlerden arındırır ve kanser hücrelerine karşı savaşta rol oynayabilir.
• Vitamin ve Mineraller: K vitamini, C vitamini, potasyum ve folat içerir, bu da kemik sağlığından bağışıklığa kadar pek çok alanda fayda sağlar.
Kerevizin tüm bu bileşenleri, onu sadece bir besin değil, doğal bir ilaç hâline getirir. Şimdi bu etkin maddelerin vücuttaki etkilerine daha yakından bakalım.
1. DAMARLARA DOST, KALBE KALKAN: KEREVİZ VE KAN BASINCI
Kereviz, yüksek tansiyon hastalarının en doğal dostlarından biridir. İçeriğindeki 3-N-bütilftalid (3nB) adlı ftalid bileşiği, damarları gevşeterek kan basıncını dengeler. Bu madde, sentetik tansiyon ilaçlarında bile araştırılan bir bileşendir. Ancak kerevizi doğal hâlinde tüketmek, ilaca gerek kalmadan kan basıncını dengelemeye yardımcı olabilir. Aynı zamanda kandaki kötü kolesterolü (LDL) düşürerek damar tıkanıklığı riskini azaltır.
2. BEYİN VE SİNİR SİSTEMİNE ETKİLERİ: ZİHİN AÇAN BİR BİTKİ
Beynimiz, iltihaplanmaya karşı son derece hassastır. Kerevizde bulunan luteolin adlı flavonoid, beyin hücrelerini oksidatif stresten korur ve yaşlanmaya bağlı bilişsel gerilemeyi yavaşlatır. Luteolin, Alzheimer ve Parkinson gibi nörodejeneratif hastalıklara karşı da koruyucu etki gösterebilir. Bu nedenle kereviz, yalnızca bedensel sağlık için değil, zihinsel keskinliği korumak için de vazgeçilmez bir bitkidir.
3. SİNDİRİM SİSTEMİ VE GASTRİT ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
Kerevizin mideye etkisi, genellikle göz ardı edilir. Ancak yapılan araştırmalar, kerevizin mide asidini dengeleyerek gastriti hafifletebileceğini ve mide duvarını koruyucu bir etki gösterebileceğini ortaya koymuştur. İçeriğindeki lifler, bağırsak hareketlerini düzenleyerek kabızlık sorununu ortadan kaldırır. Özellikle kereviz sapının çiğ olarak tüketilmesi, bağırsak sağlığı için oldukça faydalıdır.
4. BÖBREKLER VE DETOKS ETKİSİ: VÜCUDU ARINDIRAN GÜÇ
Kereviz, doğal bir diüretik (idrar söktürücü) olarak çalışır. Böbreklerin daha verimli çalışmasını sağlayarak fazla suyun ve toksinlerin atılmasına yardımcı olur. Aynı zamanda böbrek taşlarının oluşumunu engelleyici etkileri de gözlemlenmiştir. Doğal yollarla böbrek sağlığını korumak isteyenler için kereviz suyu, mükemmel bir seçenektir.
5. KAN ŞEKERİNİ DÜZENLEYEN GİZLİ BİR DESTEKÇİ
Diyabet hastaları için kan şekerini dengelemek kritik bir konudur. Kerevizde bulunan apigenin, pankreasın insülin üretimini destekleyerek kan şekerini düzenler. Ayrıca kerevizin düşük glisemik indekse sahip olması, şeker seviyelerini ani dalgalanmalardan koruyarak uzun vadede sağlıklı bir denge oluşturur.
6. KEREVİZİN KANSERE KARŞI KORUYUCU ETKİLERİ
Kerevizde bulunan poliasetilenler, bağışıklık sistemini güçlendirerek kanserli hücrelerin gelişimini baskılayabilir. Yapılan bazı çalışmalarda, özellikle apigenin bileşiğinin meme kanseri ve kolon kanserine karşı koruyucu etkiler gösterdiği ortaya konmuştur.
7. KEMİK SAĞLIĞI VE KASLARA OLAN ETKİSİ
İçeriğinde yüksek oranda K vitamini bulunan kereviz, kemik sağlığını korumada önemli bir rol oynar. Aynı zamanda potasyum içeriğiyle kas fonksiyonlarını destekler, kas kramplarını azaltır ve sporcular için doğal bir destekleyici olabilir.
KEREVİZİ NASIL TÜKETMELİYİZ?
Kerevizden maksimum fayda sağlamak için onu doğru şekilde tüketmek önemlidir:
• Çiğ olarak: Lif açısından zengin olduğu için çiğ tüketmek bağırsak sağlığını destekler.
• Kereviz suyu: Tansiyon düzenleyici ve böbrekleri temizleyici etkisi için sabahları aç karna içilebilir.
• Pişirilerek: Çorbalarda ve yemeklerde kullanılarak sindirimi destekleyici etkisinden yararlanılabilir.
• Tohumları: Kereviz tohumu, kan şekerini düzenleyici ve iltihap giderici etkileriyle bilinir.
SONUÇ: GÖZ ARDI EDİLEN BİR ŞİFA KAYNAĞI
Kereviz, bugüne kadar yalnızca mutfakta kullanılan bir sebze olarak görüldü. Oysa içeriğindeki etkin bileşenler, onu tam anlamıyla bir doğa ilacı hâline getiriyor. Kan basıncını düzenlemekten beyin sağlığını korumaya, böbrekleri arındırmaktan kanserle savaşmaya kadar sayısız faydası bulunan bu bitki, sofralarımızda daha fazla yer almayı fazlasıyla hak ediyor.
Sessiz ama güçlü bir şifacı olan kerevizi keşfetmek, doğanın bize sunduğu en büyük hediyelerden birini kabul etmek demektir. O hâlde bir sonraki öğününüzde ona bir şans vermeye ne dersiniz?
